Forbes Kazakhstan ma’lumotlariga ko‘ra, Qozog‘iston un ishlab chiqaruvchilari biznesini O‘zbekistonga ko‘chirmoqda. Buning bir qator sabablari keltirildi.
“Gap shundaki, bugungi kunda bug‘doy narxlari tegirmonchilar, don sotuvchilar tomonidan emas, balki Qozog’istonning asosiy savdo bozorlari — Afg‘oniston, O‘zbekiston va Tojikistondagi xaridorlarga bog‘liq”, — vaziyatni sharhladi Qozog‘iston donni qayta ishlovchilar va novvoylar ittifoqi prezidenti Yevgeniy Gan.
2007−2010 yillarda Qozog‘iston un eksporti bo‘yicha dunyo miqyosida yetakchi bo‘lgan, shundan keyin turli sabablarga ko‘ra yetakchilikni Turkiyaga topshirgan.
Xabarda qayd etilishicha, endi hamma narsa O‘zbekiston hozirgi mavsumda qo‘shni mamlakatni ikkinchi pog‘onadan surishiga olib kelmoqda.
Yana bir sabablardan biri sifatida Afg‘oniston bozorida un bilan Qozog‘iston bilan raqobatlashayotgan Pokiston bu yil don va qayta ishlangan mahsulotlarni eksport qilishni taqiqlagani: bu yerda hosil o‘tgan yilga nisbatan 33%ga past bo‘lib, bu oziq-ovqat inqirozi xavfini keltirib chiqarishi keltirilmoqda.
“G‘alla narxlarining yuqoriligi bilan bir qatorda, O‘zbekistonning o‘z un ishlab chiqaruvchilarini qo‘llab-quvvatlaydigan protektsionistik choralari Afg‘onistondagi ishlarga halaqit bermoqda. Qolaversa, bu yil mamlakatda g‘alladan yaxshi hosil olindi. Shuningdek, o‘zbeklar katta miqdordagi qozoq bug‘doyini sotib olib, uni uyda qayta ishlashadi. Bundan tashqari, ularning unlari bir qator omillar tufayli Qozog’istondan arzonroq.”, deyiladi xabarda.
“Mutlu” yirik qarag‘anda tegirmon kombinati direktori Dos-Mukasan Taukebayev o‘zbek un zavodlari raqobatbardoshligining 6 sababini keltirdi:
- Donni QQSsiz olib kirish mumkin, import qilingan unga esa 20% soliq solinadi
- O‘zbekiston orqali Afgvonistonga bir tonna tranzit tranziti Qozog‘iston un ishlab chiqaruvchilari uchun 47 $ga, O‘zbekistonlik ishlab chiqaruvchilarning shu yo‘nalishdagi transport xarajatlari esa atigi 22 $ga tushadi
- O‘zbekistonning yangi prezidenti 5 yil davomida o‘zbek un ishlab chiqaruvchilarini ko‘plab soliqlardan ozod qildi
- Agar bizda o‘rtacha kredit stavkasi 14% bo‘lsa va u yetti yil muddatga berilsa, unda O‘zbekistonda — 4% dan 15 yilgacha
- Bizda elektr energiyasining narxi kilovatt uchun 20 tenge, O‘zbekistonda esa 10 tengedan oshmaydi
- Oltinchidan, u yerda ishchi kuchi ham ikki baravar arzon: bizning kompaniyamizda o‘rtacha ish haqi oyiga 140 ming tenge, O‘zbekistonda — 80 ming
