Joriy yilning yanvar-aprel oylarida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $24,6 mlrdni tashkil etdi. Bu haqda Milliy statistika qo‘mitasi hisobotida keltirilgan.
Ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davri bilan solishtirilganda 16,3% ga oshgan. Bunga eksport ($11,88 mlrd, +35,1%) hamda importning ($12,72 mlrd, +2,9%) sezilarli o‘sishi sabab bo‘ldi. Natijada tashqi savdo balansi taqchilligi $846,3 mlngacha qisqardi (o‘tgan yili — $3,58 mlrd).
O‘tgan oyda O‘zbekiston oltin sotishni davom ettirib, $1,91 mlrdlik oltin eksport qildi. Dastlabki 4 oy yakunlariga ko‘ra, qimmatbaho metallar yetkazib berish $5,48 mlrdni (+60%) tashkil etdi.
Xitoy O‘zbekiston bilan savdo bo‘yicha birinchi o‘rinni saqlab qolmoqda ($4,18 mlrd), ikkinchi o‘rinni esa $3,7 mlrd bilan Rossiya egallab turibdi. Yanvar-aprel oylarida Xitoy bilan savdo 5,6% ga oshdi, Rossiya bilan esa 3% ga kamaydi.
Shuningdek, tashqi savdo hamkorlari beshligiga Qozog‘iston ($1,39 mlrd), Turkiya ($834 mln) va Janubiy Koreya ($584,1 mln) kirdi — ulardan faqat Qozog‘iston bilan tovar ayirboshlash hajmi oshdi. Asosiy hamkorlar o‘ntaligida Afg‘oniston ($504,5 mln), Fransiya ($472,8 mln), Germaniya ($423,8 mln), Hindiston ($383 mln) va BAA ($329,3 mln) ham bor.
Eksport
Oltindan tashqari, sanoat mahsulotlari asosiy eksport mahsuloti bo‘lib qolmoqda. Birinchi chorakda ularni yetkazib berishdan tushum $1,2 mlrd (-10,7%) ga yetdi.
To‘qimachilik va mato eksportidan tushgan daromad $531,6 mln (-24,4%) ni tashkil etdi. Rangli metallar yetkazib berish biroz oshdi — $455,3 mlngacha, po‘lat va cho‘yan eksporti esa ikki baravar kamaydi — $35,5 mlngacha. Biroq, noruda qazilmalar ($71,2 mln) va metall buyumlar ($64,2 mln) eksporti yarmidan ko‘proqqa oshdi.
Ikkinchi o‘rinda $663,6 mln (+40,5%) bilan oziq-ovqat mahsulotlari joylashgan. Bunda sabzavot va mevalar ($429,3 mln, +41,9%), shuningdek, don mahsulotlari ($170,6 mln, +33,6%) ustunlik qiladi.
Kimyoviy mahsulotlar eksporti hajmi $602,1 mlnni (+17,6%) tashkil etdi. Noorganik kimyoviy moddalar 13,1% ga oshib, $338,9 mlnga yetdi, keyingi o‘rinda o‘g‘itlar yetkazib berish $126,2 mlndan (+61,2%) oshdi.
Yoqilg‘i-energetika resurslarini yetkazib berish 21,8% ga oshib, $417,6 mlnni tashkil etdi. Neft mahsulotlari eksporti 18,8% ga kamayib, $145,6 mlnni tashkil etdi, tabiiy gaz yetkazib berish esa qariyb ikki baravarga oshib, $199,7 mlnni tashkil etdi. Elektr energiyasi eksporti 29,6% ga oshib, $71,7 mlndan oshdi.
Iste’mol va boshqa tovarlar eksporti $409 mlnni (+12%) tashkil etdi. Kiyim-kechak yetkazib berishdan tushgan daromad $304,4 mlnni (+3,8%) tashkil etdi, “turli tayyor mahsulotlar” bo‘yicha esa 73,8% ga o‘sish kuzatilib, $86,7 mlnga yetdi.
Mashinasozlik mahsulotlarini yetkazib berish 5,7% ga oshib, $336,2 mlnni tashkil etdi. Avtomobillar va ehtiyot qismlar eksporti yetakchi o‘rinni egalladi, biroq 23,6% ga kamayib, $90,4 mlnni tashkil etdi. Keyingi o‘rinda elektrotexnika eksporti bo‘lib, u 14,1% ga ($73,3 mln) o‘sishni ko‘rsatdi. “Boshqa transport uskunalari” bo‘yicha qariyb besh barobar — $63,2 mlngacha o‘sish qayd etildi.
O‘z navbatida, xizmatlar eksporti hajmi $2,5 mlrdni yoki O‘zbekistonning umumiy savdo eksportining 21,1% ini tashkil etdi. 2024-yilning birinchi choragiga nisbatan xizmatlar segmenti 36,4% ga oshdi. Ular orasida turizm ($1,18 mlrd), transport ($924,6 mln) va IT ($234,7 mln) yetakchilik qilmoqda.
Import
Tovarlar importi tarkibida mashinasozlik mahsulotlari $4,31 mlrd (-5,1%) bilan yetakchilik qilmoqda. Avtomobillar yetkazib berish $964,4 mln (-18,6%), maxsus mashinalar — $884,8 mln (+3,5%), sanoat maxsus bo‘lmagan uskunalari — $749,1 mln (+11,9%), elektrotexnika — $611,9 mln (+0,1%), energiya generatorlari — $314,1 mln (-2,8%) ni tashkil etdi.
Yil boshidan buyon avtomobil importi qariyb uch baravarga — $213,7 mlngacha qisqardi. Shu bilan birga, avtomobillar uchun ehtiyot qismlar va jihozlar importi 34,4% ga ($544,4 mln) oshdi.
Ikkinchi o‘rinni sanoat mahsulotlari egalladi — $2,06 mlrd (+5%). Cho‘yan va po‘lat ($949,3 mln, +3,9%), metall buyumlar ($297,9 mln, +9,3%), to‘qimachilik mahsulotlari ($174,4 mln, +1,6%) va rezina mahsulotlari ($169,9 mln, +21,3%) importi oshdi.
Kimyo sanoati mahsulotlari importi 7,7% ga oshib, $1,65 mlrdni tashkil etdi. Tibbiy tovarlar uchun xarajatlar $610,2 mlnga (-3,9%), birlamchi plastmassalarga — $304,6 mlnga (+30,3%), kimyoviy materiallarga — $232,6 mlnga (+4,9%) yetdi.
Shuningdek, xorijiy oziq-ovqat mahsulotlari importi $1,28 mlrdni (+13,7%) tashkil etdi. Don mahsulotlari yetkazib berish uchun $304,3 mln (+3,7%), go‘sht va go‘sht mahsulotlari — $196,9 mln (+66,7%), sabzavot va mevalar — $174,7 mln (-3,2%), shakar va qandolat mahsulotlari — $160,2 mln (-9,8%) sarflangan.
Yoqilg‘i-energetika resurslarini yetkazib berish 27,4% ga — $970,2 mlngacha kamaydi. Neft va neft mahsulotlari importi 10,4% ga ($688,4 mln) tushdi, benzin yetkazib berish esa 2,2% ga ($576,9 mln) oshdi. Turkmaniston va Rossiyadan gaz importi deyarli uch baravar kamayib, $150,5 mlnni tashkil etdi. Ko‘mir sotib olish xarajatlari $66,2 mlnga (+4,5%), elektr energiyasi — $65,1 mlnga (-9,8%) yetdi.
Shuningdek, savdo importidagi ulushi 10,5% dan yuqori bo‘lgan xizmatlar importi hajmi 38,6% ga o‘sib, $1,34 mlrddan oshdi. Xizmatlarning yetakchi segmenti turizm bo‘lib qolmoqda, u $744,7 mlnni tashkil etdi. Keyingi o‘rinlarda transport ($270,5 mln) va IT ($131,7 mln).
Avvalroq prezident 9 ta davlat bilan JSTga a’zo bo‘lish bo‘yicha muzokaralarni yakunlashni topshirgani haqida xabar berilgandi.
