Xitoy internet foydalanuvchilari uchun davlat raqamli shaxsiy guvohnomasi tizimini ishga tushirmoqda, deya xabar berdi CNN nashri.
2025-yil 15-iyuldan Xitoyda internet foydalanuvchilari uchun milliy raqamli identifikatorni joriy etish to‘g‘risidagi qonun kuchga kiradi.
Hujjat may oyi oxirida ma’qullangan va endi fuqarolar davlat xizmatlari portali orqali raqamli ID olishlari mumkin bo‘ladi.
Rasmiy ravishda dasturda ishtirok etish ixtiyoriy, ammo, tahlilchilarning fikriga ko‘ra, istiqbolda usiz aksariyat onlayn xizmatlardan foydalanish qiyin bo‘ladi.
Ta’kidlanishicha, yangi raqamli identifikator turli platformalarda ro‘yxatdan o‘tishni osonlashtiradi, bu esa bank kartalari yoki hujjatlar orqali shaxsni qayta tasdiqlash zaruratini bartaraf etadi.
Hozirning o‘zidayoq Xitoydagi aksariyat onlayn xizmatlar uchun shaxsni tasdiqlash talab etiladi. Endi butun jarayon markazlashgan va davlat nazorati ostida bo‘ladi.
Raqamli huquqlar bo‘yicha ekspertlarning ogohlantirishicha, bunday yondashuv hukumatga internet ustidan yanada ko‘proq nazorat o‘rnatish imkonini beradi.
Davlat guvohnomasidan foydalanish foydalanuvchilarni kuzatishni sezilarli darajada soddalashtirishi, anonimlikni cheklashi va ayniqsa siyosiy va ijtimoiy munozaralar kontekstida onlayn senzurani kuchaytirishi mumkin.
Estoniya, Hindiston, Fransiya va Germaniya kabi boshqa mamlakatlarda ham shunga o‘xshash raqamli shaxsiy guvohnomalar mavjud yoki joriy etilmoqda.
Biroq, Xitoy modelidan farqli o‘laroq, bu guvohnomalar asosan davlat xizmatlaridan foydalanish uchun qo‘llaniladi, raqamli makonga kirishning majburiy vositasi sifatida emas.
Xitoy holatida esa, davlat tomonidan berilgan shaxsiy guvohnoma internetga kirish uchun universal ruxsatnomaga aylanishi va shu bilan birga, qat’iy nazorat vositasiga ham aylanib qolishi mumkin.
