30-iyul kuni prezident tomonidan imzolangan qonun bilan O‘zbekistonning Suv kodeksi tasdiqlandi. Bu haqda Adliya vazirligining Huquqiy axborot kanali xabar berdi.
Kodeks suv, suv obyektlari, suv xo‘jaligi obyektlari va suv fondi yerlaridan oqilona foydalanish hamda ularni muhofaza qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi.
Unga ko‘ra, suv umummilliy boylikdir, undan oqilona foydalanish lozim va u davlat tomonidan muhofaza qilinadi. Suvdan foydalanish umumiy va maxsus foydalanishga bo‘linadi.
Suv obyektlarining toifalari jumlasiga quyidagilar kiradi:
- O‘zbekistonning yer usti va yer osti suv obyektlari;
- O‘zbekistonda joylashgan va uning hududini kesib o‘tadigan transchegaraviy yer usti va yer osti suv obyektlari.
Suv obyektlari tanho yoki birgalikda foydalanishda bo‘lishi mumkin.
Suv resurslarini boshqarishda qarorlar qabul qilish maqsadida mamlakat va havzalar, zarur hollarda hududlar darajasida kollegial-maslahat organi shaklida suv kengashlari tashkil etiladi. Vazirlar Mahkamasi huzurida Respublika suv kengashi tashkil etiladi.
Kodeksga ko‘ra, suv obyektlari doimiy yoki vaqtincha foydalanishga, shu jumladan davlat-xususiy sheriklik to‘g‘risidagi bitimlarga asosan foydalanishga beriladi. Ulardan vaqtincha foydalanish muddati 3 yildan kam bo‘lmasligi va 49 yildan oshmasligi kerak.
Suvdan umumiy foydalanishga esa quyidagilar kiradi:
- o‘zining ichimlik va xo‘jalik-maishiy ehtiyojlari uchun suv olish;
- cho‘milish;
- chorva mollarini sug‘orish;
- sport va havaskorlik yo‘li bilan baliq ovlash.
Suvdan umumiy foydalanish ruxsatsiz va cheklovlarsiz amalga oshiriladi. Suvdan maxsus foydalanish kodeksda belgilangan hollarda ruxsatnoma asosida amalga oshiriladi.
Shuningdek, suv servituti ommaviy va xususiy suv servituti shaklida bo‘lishi mumkin. U quyidagi maqsadlarda belgilanadi:
- suvdan umumiy foydalanish;
- fuqarolar va transport vositalarining o‘tishi;
- hayvonlarni sug‘orish va chorva mollarini haydab o‘tish;
- sohil bo‘yi zonalaridan erkin foydalanishni va undan o‘tishni ta’minlash.
Kodeksga ko‘ra, baliq xo‘jaligi, sanoat, energetika va xo‘jalik-maishiy ehtiyojlar uchun suv olish tartibi yuridik shaxslar tomonidan buzilganda, ularga nisbatan jarima tarzidagi moliyaviy sanksiyalar qo‘llaniladi.
Ularning miqdori quyidagicha:
- suvdan foydalanuvchilar belgilangan limitdan ortiq olgan har ming kub metr suv uchun — BHMning 20%i (82 400 so‘m);
- suvdan foydalanuvchilar suv olish shartnomalari tuzilmagan holda olgan har ming kub metr suv uchun — BHMning 30%i (123 600 so‘m);
- suvdan foydalanuvchilar suvni boshqarish va hisobga olish vositalari bilan jihozlanmagan holda olgan har ming kub metr suv uchun — BHMning 5%i (20 600 so‘m);
- suv xo‘jaligining foydalanuvchi tashkilotlari, suv yetkazib beruvchi tashkilotlar va suvdan foydalanuvchilar suvdan maxsus foydalanishga doir ruxsatnomasiz olgan har ming kub metr suv uchun — BHMning 40%i (164 800 so‘m).
Suv olish tartibining buzilishi moliyaviy sanksiyalar qo‘llanilganidan keyin 1 yil ichida takroran sodir etilganda, ushbu moliyaviy sanksiyalar 5 baravar miqdorda qo‘llaniladi.
Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan 3 oy o‘tgach — 31-oktabrdan kuchga kiradi.
Avvalroq Toshkentda sovuq suv hisoblagichlarini “aqlli"siga almashtirish boshlanayotgani haqida xabar berilgandi.
