Yandex ML School’ning ochilishi bu yil O‘zbekiston ta’lim sohasidagi muhim voqealardan biri bo‘ldi. Maktab oldiga ulkan maqsad qo‘yilgan — mamlakatning raqamli salohiyatini rivojlantirish va kelajak innovatsiya arxitektori bo‘ladigan kadrlarni tayyorlash. Ta’lim dasturi O‘zbekiston bozori talablarini inobatga olgan holda ishlab chiqilgan, o‘qituvchilar sifatida esa sun’iy intellekt sohasidagi xalqaro ekspertlar jalb etilgan. Natijada dasturda o‘qish istagida bo‘lganlar soni 3000 nafardan oshdi.
Yandex ML School rahbari, Toshkentlik 26 yoshli Mahmudjon Sodiqov ML School haqida so‘zlab berdi. Uning zimmasida xalqaro loyihalar va AI hamjamiyatidagi e‘tirof turibdi.
Mahmudjon Rossiyaning nufuzli oliy o‘quv yurtlaridan biri — Moskva fizika-texnika institutini (MFTI) tamomlab, amaliy matematika bo‘yicha diplom olgan. U AI sohasida yetti yildan ortiq faoliyat yuritib keladi: Sber va Huawei kabi yirik kompaniyalarda AI tadqiqotchi va ishlanma muhandisi sifatida ishlagan, shuningdek, AQSh startaplariga data-driven texnologiyalarni joriy etish bo‘yicha maslahatchi bo‘lgan.
Mahmudjon 3 yil oldin O‘zbekistonga qaytib, Central Asian University’da ilmiy ishlar bo‘yicha dekan o‘rinbosari lavozimida ishladi va ilmiy izlanishlarini davom ettirdi. Bir yilcha avval esa Yandex jamoasi unga Toshkentda mashinali o‘qish bo‘yicha maktabni yo‘lga qo‘yish taklifini berdi.
“Men o‘zbekman, lekin ta‘lim va tajribamni Moskvada olganman. Yandex bu yerda mashinali o‘qish maktabini ochishni taklif etganida, darhol rozi bo‘ldim. Bu faqat kompaniya uchun kadr tayyorlash emas, balki butun mamlakat miqyosida IT ta’limni rivojlantirish imkoniyati. Biz ta’limni tizimli ravishda — maktabdan to universitetgacha qo‘llab-quvvatlayapmiz. Aksariyat loyihalarimiz bepul”, — deydi Mahmudjon Sodiqov.
Tinglovchilar qanday tanlab olindi?
Qabul jarayoni ikki bosqichda o‘tdi. Avvalo, talabgorlar matematika va dasturlash bo‘yicha sakkizta topshiriqdan iborat testni to‘rt soat ichida yechishlari kerak edi. Testdan muvaffaqiyatli o‘tganlar suhbatga taklif qilindi. Yakunda 3000 nafardan ortiq arizachidan atigi 31 nafari qabul qilindi.
Yandex Uzbekistan IT ta’limda qanday yangiliklar qilmoqda?
Yandex ML School — bu Yandex’ning O‘zbekistondagi ta’lim tashabbuslari doirasidagi flagman loyihasi bo‘lib, qariyb bir yil avval ishga tushdi. Biroq kompaniya faqat shu maktab bilan cheklanmaydi. U mamlakat bo‘ylab IT ta’limni rivojlantirishga qaratilgan butun ekotizimni yaratmoqda.
Kompaniya hududlardagi maktab o‘qituvchilarini qayta tayyorlashga yordam bermoqda, bolalarni dasturlash asoslariga o‘rgatmoqda (ayrim maktablarda Python tili asoslari allaqachon o‘qitilyapti), shuningdek, qizlarni IT sohasiga jalb etish maqsadida Technovation Girls loyihasini qo‘llab-quvvatlayapti. Kompaniya uchun o‘rnak ko‘rsatish juda muhim: Yandex’dagi ko‘plab asosiy lavozimlarni ayollar egallaydi. Ushbu tashabbuslarning barchasi kompaniya tomonidan moliyalashtirilgan holda amalga oshiriladi.
Maqsad — faqatgina Yandex Uzbekistan uchun mutaxassislar tayyorlash emas, balki butun bozorni shakllantirish. O‘qishni tugatgandan so‘ng, talabalar istalgan IT kompaniyalarda, shu jumladan xalqaro kompaniyalarda ishlashlari mumkin. Biz tenglikni qo‘llab-quvvatlaymiz va uni targ‘ib qilishni ijtimoiy missiya sifatida ko‘ramiz.
Maktab bitiruvchilarining darajasi qanday bo‘ladi?
Dasturning maqsadi — shunchaki mutaxassislar emas, balki kelajak innovatorlarini tayyorlash. Bitiruvchilar ChatGPT kabi AI modellar qanday ishlashini tushunadi, sun’iy intellektni biznes jarayonlariga joriy etish yoki ilmiy tadqiqotlar olib borish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Bir yillik dastur ikki semestrdan iborat: birinchi bosqichda — matematika, statistika, algoritmlar va mashinali o‘qish asoslari, ikkinchi semestrda neyron tarmoqlar, tavsiyaviy tizimlar va ilmiy loyihalar ustida ishlanadi.
Treninglar sun‘iy intellektni chuqur o‘rganishni ta’minlaydi va darslar Yandex‘ning yetakchi mutaxassislari tomonidan o‘tiladi:
- Aleksandr Kraynov — AI tadqiqotlar direktori;
- Aleksey Tolstikov — ShAD rahbari;
- Andrey Stankevich — ICPC jamoalarining xizmat ko‘rsatgan murabbiysi.
Mashg‘ulotlar Toshkentda oflayn rejimda o‘tkaziladi, haftasiga 20−30 soat ish yuki yuqori intensivlik va sifatli mashg‘ulotlarni ta’minlaydi. Biz uch oy ichida talabalarni IT mutaxassisga aylantiradigan “tezkor” ta‘limga qarshimiz. Sifat bizning ustuvor vazifamizdir.
Yandex ML School dasturi qanday yaratilgan?
Dasturni yaratishda biz bozorning talab va o‘ziga xos xususiyatlarini, shuningdek, o‘zbekistonlik mutaxassislarni tayyorlash darajasini hisobga oldik. Qaysi bilim va ko‘nikmalar ayniqsa muhimligini aniqlash uchun biz tadqiqot o‘tkazdik: biz butun mamlakat bo‘ylab 1500 dan ortiq ishtirokchilarni jalb qilgan matematika va dasturlash tanlovi (CMC) natijalarini tahlil qildik.
Trening mutlaqo bepul: kompaniya loyihani mintaqaning IT bozorini rivojlantirish bo‘yicha o‘z ijtimoiy missiyasining bir qismi sifatida ko‘radi. Bu yerda talabalar xalqaro kompaniyalarda ishlashdan tortib o‘zlarining innovatsion mahsulotlarini yaratishgacha bo‘lgan jahon darajasidagi bilim va real imkoniyatlarga ega bo‘ladilar. Yandex ML School elita mutaxassislari uchun mahalliy o‘ziga xosliklarga moslashtirilgan keng qamrovli treninglarni taklif etadi.
AI’ni o‘rganayotgan yosh IT mutaxassislarining istiqbollarini qanday baholaysiz?
Sun‘iy intellekt O‘zbekistonda eng istiqbolli yo‘nalishlardan biri. Bugun ko‘pchilik bu haqda gapirayotgan bo‘lsa-da, yuqori saviyadagi loyihalarni amalga oshirayotganlar sanoqli.
AI yoshlar uchun asosiy sohaga aylanib bormoqda: deyarli har bir ishlab chiquvchi o‘z karyerasida mashinani o‘rganish texnologiyalariga duch keladi. Markaziy Osiyoda biznes endigina faol ravishda ma‘lumotlarga asoslangan yondashuvga o‘tishni boshlamoqda hamda tahlilchilar va ML muhandislariga talab tez sur’atlar bilan o‘sib bormoqda.
Qidiruv tizimlari, robototexnika va tavsiya xizmatlarini ishlab chiqish bo‘yicha 28 yillik tajribaga ega Yandex jamoasi o‘z tajribasini keyingi avlod mutaxassislari bilan baham ko‘rishga tayyor. Maktab kelgusi yillarda bozor kuchli iste’dodlar zaxirasini olishini ta’minlab, oldinda mutaxassislarni tayyorlaydi.
O‘zbekistonda AI infratuzilmasini rivojlantirishda qanday muammolarni ko‘ryapsiz?
Asosiy muammolar qatoriga kompaniyalar va davlat idoralarida ma’lumotlardan xabardorlik darajasi pastligi, IT yechimlarini joriy etishdagi qiyinchiliklar va ma’lumotlarning yaxshi shakllangan madaniyati yo‘qligi kiradi.
Yandex o‘z maqsadini nafaqat kadrlar tayyorlash, balki ekotizim yaratishda ham ko‘radi. Kompaniyaning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, asosiy xizmatlarga investitsiyalar bozorni o‘zgartirishi mumkin. Taksi va yetkazib berish xizmatlarida ham shunday bo‘lgan, endi navbat ta’limga keldi.
Ta’lim tashabbuslaridan tashqari, kompaniya Yango Ventures investitsiyalari orqali sanoatni rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlaydi.
Yandex ML School talabalarga nazariyadan amaliyotga o‘tishga qanday yordam beradi?
Maktabda majburiy amaliyot yo‘q, ammo “industrial uikendlar” — ya‘ni amaliy butkemplar mavjud. Ular davomida talabalar Yandex Go, Market va Lavka jamoalari bilan real keyslar ustida ishlaydilar.
Maktabning asosiy majburiyati oflayn formatdir: ofis muhitida ishlash g‘oyalar uchun muhit yaratadi va yuqori sifatli o‘rganishni ta’minlaydi.
Maktab kelajakda qanday kengayishi rejalashtirilgan?
Yangi rejaga ko‘ra, har yili qabul kvotasi oshirilib, O‘zbekistonda yuqori darajali AI mutaxassislar tayyorlash yo‘lga qo‘yiladi.
Biz kelajakda Yandex ML School diplomi universitetnikidan ham nufuzliroq bo‘lishiga va uning bitiruvchilari dunyo kompaniyalariga yo‘l ochishiga ishonamiz.
Men uchun Yandex — bu birdek fikrlaydigan, aqlli odamlar jamoasi. Bu yerda odamni yarim so‘zdan tushunadilar. O‘zbekistonda IT sohasiga qiziqish katta va men yosh mutaxassislarga ilk qadamlarini tashlashda yordam berishni xohlayman.
Reklama huquqlari asosida.
