O‘zbekiston 2025-yilda eksport oshgan bir vaqtda sement importini keskin kamaytirdi, deya xabar berdi Statistika qo‘mitasi.
Yanvardan sentabrgacha sement importi 72 ming tonnani tashkil etdi — bu 2024-yilning shu davriga nisbatan 8,6 baravar kam. 13 ta davlatdan keltirilgan sementning umumiy qiymati $4,4 mln bo‘ldi.
Yetkazib berishning katta qismi Qozog‘iston (33,74 ming tonna) va Eronga (31,22 ming tonna) to‘g‘ri keldi. Yana 2,65 ming tonnasi Qirg‘izistondan, 2,5 ming tonnasi Tojikistondan, 1,15 ming tonnasi esa Rossiyadan xarid qilingan.
Xuddi shu davrda O‘zbekiston sement eksportini 3,8 baravar oshirib, 1,08 mln tonnaga yetkazdi va $44,4 mln daromad oldi. Asosiy xaridorlar qo‘shni davlatlar bo‘ldi.
Qirg‘iziston 488,7 ming tonna sement oldi — bu umumiy eksportning 45%idan ortiq. Ikkinchi o‘rinda Qozog‘iston 316,79 ming tonna (29,4%), uchinchi o‘rinda esa Afg‘oniston 272,74 ming tonna (25,3%) bilan qayd etildi.
Joriy yilning dastlabki to‘qqiz oyida mamlakatimizda sement ishlab chiqarish hajmi 15,3 mln tonnani tashkil etdi. Bu ko‘rsatkich 2024-yilga nisbatan 28,5% ga, 2023-yilga nisbatan esa uchdan ikki qismga oshgan.
Joriy yil oktabr oyida Qozog‘istonning QazCem sement va beton ishlab chiqaruvchilari assotsiatsiyasi rahbari Erbol Aqymbayevning aytishicha, O‘zbekiston arzon sement importini taqiqlagan. Bungacha Qozog‘iston 2018-yildan buyon O‘zbekiston bozoriga eng yirik sement yetkazib beruvchi edi.
Aqymbayevning ma’lum qilishicha, joriy yil iyul oyida O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasi yashirin ko‘rsatma bilan Qozog‘istondan tannarxi $300 dan past sement importini taqiqlagan, holbuki real yetkazib berish narxi $30 atrofida. Natijada Qozog‘iston sementi bojxona to‘lovlari oshishi sababli hujjatlarda $300 deb deklaratsiya qilinmoqda.
Yerbol Akimbayevning ta’kidlashicha, avgust oyida so‘nggi yetti yil ichida birinchi marta Qozog‘iston sementining O‘zbekistonga eksporti nolga tushdi. Bunga sabab sifatida u o‘zbekistonlik importchilar Qozog‘istondan sement sotib olmasligining yuqori narxini keltirdi.
“Qo‘limizda hech qanday dalil yo‘q, O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining bu buyrug‘ini ochiq manbalardan topa olmayapmiz. Bizda faqat O‘zbekiston chegarasidagi bojxonachining telefon ekranidan olingan surat mavjud. Bu yetti qavat qulf ostidagi sir. Nima uchun? Chunki agar ular bu buyruqni ochiq e’lon qilishsa, darhol shovqin ko‘tariladi”, — dedi QazCem rahbari.
QazCem Qozog‘iston sement va beton ishlab chiqaruvchilar uyushmasi Sanoat vazirligi, Savdo vazirligi, QazIndustry Qozog‘iston sanoat va import markazi bilan masalani muhokama qilmoqda.
Akimbayev vaziyat boshi berk ko‘chaga kirib qolganini tan oldi va “O‘zbekistondan importning tajovuzkor oqimini” kamaytirish va mamlakatda sement ishlab chiqarishni davom ettirish imkoniyatini saqlab qolish uchun ko‘zgu choralarini ko‘rishga chaqirdi.
