2025-yilning yanvar-noyabr oylarida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi $72,78 mlrdni tashkil etdi. Bu haqda Milliy statistika qo‘mitasi hisobotida keltirilgan.
Ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 21,8% ga oshgan. Bunga eksport ($30,8 mlrd, +26,2%) va importning ($41,88 mlrd, +16,9%) sezilarli o‘sishi sabab bo‘ldi. Tashqi savdo balansi taqchilligi $10,99 mlrdgacha o‘sdi (o‘tgan yili — $10,78 mlrd).
Noyabr oyida O‘zbekiston oltin sotishni butunlay to‘xtatdi. 11 oy yakunlariga ko‘ra, qimmatbaho metallar yetkazib berish hajmi $9,9 mlrdni (+49,4%) tashkil etdi, bu 2023-yilda o‘rnatilgan tarixiy maksimumni ($8,15 mlrd) yangiladi.
Xitoy O‘zbekiston bilan savdo bo‘yicha yetakchilikni saqlab qolmoqda ($14,64 mlrd), ikkinchi o‘rinni $11,79 mlrd bilan Rossiya turibdi. Yanvar-noyabr oylarida Xitoy bilan savdo 30,1% ga, Rossiya bilan esa 10,9% ga oshdi.
Shuningdek, tashqi savdo hamkorlari beshligiga Qozog‘iston ($4,36 mlrd), Turkiya ($2,68 mlrd) va Janubiy Koreya ($1,56 mlrd) kirdi. Asosiy hamkorlar o‘ntaligiga Afg‘oniston ($1,47 mlrd), Fransiya ($1,24 mlrd), Hindiston ($1,2 mlrd), Germaniya ($1,16 mlrd) va BAA ($1,12 mlrd) ham kirdi.
Eksport
Oltinni hisobga olmaganda, sanoat tovarlari eksportning asosiy tarkibi bo‘lib qolmoqda. 11 oy davomida ularni yetkazib berishdan tushgan daromad $3,49 mlrdga (-10,2%) yetdi.
To‘qimachilik va mato eksportidan tushum $1,4 mlrdni (-23,8%) tashkil etdi. Rangli metallar yetkazib berish biroz kamaydi — $1,3 mlrdgacha (-6,9%). Shu bilan birga, noruda qazilmalar ($272,7 mln), metall buyumlar ($197,5 mln) hamda cho‘yan va po‘lat ($182,4 mln) eksporti sezilarli darajada oshdi.
Ikkinchi o‘rinda $2,68 mlrd (+36,2%) bilan oziq-ovqat mahsulotlari joylashgan. Bunda sabzavot va mevalar ($2,01 mlrd, +39,1%) hamda don mahsulotlari ($501,3 mln, +41,8%) ustunlik qiladi.
Kimyoviy mahsulotlar eksporti hajmi $1,86 mlrdni (+19,2%) tashkil etdi. Noorganik kimyoviy moddalar 21,3% ga — $1,04 mlrdgacha o‘sishni ko‘rsatdi. Keyingi o‘rinda $426 mln (+33,7%) bilan o‘g‘it yetkazib berish turibdi.
Turli xil tayyor mahsulotlar eksporti $1,54 mlrdni (+52,9%) tashkil etdi. Kiyim-kechak yetkazib berishdan tushgan daromad $936,6 mlnni (+18,7%) tashkil etdi, “har xil tayyor mahsulotlar” bo‘yicha esa 3,5 baravarga — $538,9 mlngacha o‘sish qayd etildi.
Yoqilg‘i-energetika resurslarini yetkazib berish 13,7% ga oshib, $1,38 mlrdni tashkil etdi. Tabiiy gaz eksporti $624,1 mlnni (+5,2%), neft va neft mahsulotlari eksporti $604,5 mlnni (+15,2%) tashkil etdi. Elektr energiyasi yetkazib berish hajmi yarmidan ko‘proqqa oshib, $152,2 mlndan oshdi.
Mashinasozlik mahsulotlarini yetkazib berish 10,4% ga — $987,7 mlnga tushib ketdi. Yetakchi o‘rinni avtomobillar eksporti egallab, 24,7% ga — $282,2 mlngacha kamaydi. Keyingi o‘rinda elektrotexnika — $247,5 mln (+30,7%). Undan keyin 11,7% ga ($240,7 mln) pasaygan avtomobil qismlari va anjomlari joylashdi.
O‘z navbatida, xizmatlar eksporti hajmi $8,47 mlrdni yoki O‘zbekistonning umumiy savdo eksportining 27,4% ini tashkil etdi. 2024-yilning mos davri bilan solishtirilganda xizmatlar segmenti 28,9% ga oshgan. Ular orasida turizm ($4,52 mlrd), transport ($2,63 mlrd) va IT ($666,8 mln) yetakchilik qilmoqda.
Import
Tovarlar importi tarkibida mashinasozlik mahsulotlari $14,05 mlrd (+15%) bilan yetakchilik qilmoqda. Avtomobillar yetkazib berish $3,27 mlrd (+10,3%), maxsus mashinalar — $2,78 mlrd (+22,7%), sanoat uchun maxsus bo‘lmagan mashinalar — $2,23 mlrd (+23,3%), elektrotexnika — $2,2 mlrd (+23,5%), energiya generatorlari — $1,35 mlrd (+27,2%), ovoz yozish uskunalari — $974 mln (+2,1%) ni tashkil etdi.
Yil boshidan buyon avtomobillar importi 13,8% ga — $1,02 mlrdgacha kamaydi. Shu bilan birga, avtomobillar uchun ehtiyot qismlar va anjomlar importi 37,5% ga oshib, $1,61 mlrdni tashkil etdi.
Ikkinchi o‘rinni sanoat mahsulotlari egalladi — $6,56 mlrd (+18,8%). Cho‘yan va po‘lat ($2,84 mlrd, +16,3%), metall buyumlar ($982,1 mln, +32,7%), to‘qimachilik ip-kalavalari ($552,3 mln, +4,1%) va rezina buyumlari ($523,7 mln, +30,8%) importi oshdi.
Kimyo sanoati mahsulotlari importi 19,1% ga oshib, $5,09 mlrdni tashkil etdi. Tibbiy tovarlar uchun xarajatlar $1,82 mlrdga (+16,3%), birlamchi plastmassalar uchun $965,9 mln (+33,2%), kimyoviy materiallar uchun $664,6 mln (+12,2%) ga yetdi.
Shuningdek, xorijiy oziq-ovqat mahsulotlari importi $4 mlrddan oshdi (+20%). Don mahsulotlari yetkazib berish uchun $919,5 mln (+10%), go‘sht va go‘sht mahsulotlari — $761,7 mln (+68,5%), shakar va qandolat mahsulotlari — $509,3 mln (-10,7%), kofe, choy, kakao, ziravorlar va ulardan tayyorlangan mahsulotlar uchun $457,9 mln (+20,6%) sarflangan.
Yoqilg‘i-energetika resurslarini yetkazib berish o‘tgan yilgi darajada — $3,54 mlrdgacha saqlanib qoldi. Neft va neft mahsulotlari importi o‘zgarmadi — $1,8 mlrd, benzin yetkazib berish esa 5,3% ga oshdi ($1,39 mlrd). Turkmaniston va Rossiyadan gaz importi 1,2% ga kamayib, $1,45 mlrdni tashkil etdi. Ko‘mir sotib olish xarajatlari $187,4 mlnga (+20,6%), elektr energiyasi — $95,8 mlnga (-11,6%) yetdi.
Bundan tashqari, savdo importidagi ulushi 10,8% bo‘lgan xizmatlar importi hajmi 32,2% ga o‘sib, $4 mlrddan oshdi. Xizmatlarning yetakchi segmenti turizm bo‘lib qolmoqda, u $2,08 mlrdni tashkil etdi. Keyingi o‘rinlarda transport ($815,7 mln) va IT ($444,6 mln) turibdi.
