O‘zbekistonda atom elektr stansiyasi qurilishi loyihasi, bosh pudratchi sifatida Rossiyaning Rosatom davlat korporatsiyasi ishtirok etayotgan, qayta ko‘rib chiqildi.
Qayd etilishicha, endi loyiha doirasida ham kichik, ham katta AES qurilishi rejalashtirilmoqda. Bu ma’lumot Rossiya Iqtisodiy taraqqiyot vazirligiga asoslanib, bir nechta Rossiya OAVlari (TACC va Interfaks) tomonidan e’lon qilindi.
12-iyun kuni Investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Qudratov hamda Rossiya iqtisodiy taraqqiyot vaziri Maksim Reshetnikov Rossiya va O‘zbekiston o‘rtasidagi savdo aylanmasini oshirish bo‘yicha Ishchi guruhning yig‘ilishini o‘tkazdilar.
“O‘tgan yili kichik quvvatli atom elektr stansiyasi qurilishiga start berilgan edi, bu yil esa davlat rahbarlari loyihani qayta shakllantirib, katta quvvatli ikki blokli stansiya va kichik quvvatli ikki blokli stansiya qurilishi bo‘yicha kelishuvga erishdilar”, — deya ma’lum qildi Rossiya Iqtisodiy taraqqiyot vazirligi yig‘ilish yakunlari bo‘yicha.
Spot O‘zatom atom energiyasi agentligi va Rosatom davlat korporatsiyasi matbuot xizmatlariga murojaat qildi, ammo javob olmadi. O‘zbekiston tomoni Rossiya OAVlari xabarlariga rasmiy izoh bermadi.
Biroq, yana ikkita blokdan iborat kichik atom elektr stansiyasi qurilishi yoki mavjud oltita RITM-200N reaktoridan tashkil topgan, umumiy quvvati 330 MVt bo‘lgan kichik atom elektr stansiyasi loyihasiga o‘zgartirish kiritilishi haqida gap ketayotgani hamon noaniq qolmoqda.
O‘zbekistonda kichik AES qurilishi
Joriy yilning 27-may kuni O‘zatom va Rosatom kam quvvatli AES qurish bo‘yicha shartnoma imzoladi. Loyiha Rossiya ishlanmasi — RITM-200N bosimli suv reaktoriga asoslangan. RITM-200N reaktorining issiqlik quvvati — 190 MVt, elektr quvvati — 55 MVt, xizmat muddati — 60 yilgacha.
Atom energiyasi agentligi matbuot xizmati Spot’ga kam quvvatli AESning birinchi reaktorini ishga tushirish besh yildan keyinga mo‘ljallanganini ma’lum qildi.
Shavkat Mirziyoyev OAVga bergan bayonotida dunyoda deyarli barcha davlatlar energetik xavfsizlik va barqaror rivojlanishni atom energetikasi hisobiga ta’minlashini, O‘zbekiston uran zaxiralarini uchinchi davlatlarga eksport qilayotgan mamlakat sifatida loyiha hayotiy ahamiyatga ega ekanligini qayd etdi.
Iyun oyi oxirlarida AES loyihasi bo‘yicha dastlabki ishlar boshlandi. Unda Jizzax viloyatidagi belgilangan maydonda amalga oshiriladigan birinchi qurilish shtabi joylashtirilib, rejalashtirilgan muddatda ishlarni boshlash bo‘yicha vazifalar belgilab olingandi.
Sentabr oyida O‘zatom va Rosatom o‘rtasida kam quvvatli AES qurilishi bo‘yicha ishlarni boshlash to‘g‘risida bayonnoma imzolandi. Hujjat qurilish maydonchasida tayyorlov ishlari, loyihalashtirish hujjatlarini ishlab chiqish hamda litsenziyalash bosqichiga o‘tishni nazarda tutadi.
O‘zatom huzuridagi AES qurilishi direksiyasi direktori Otabek Amanov Jizzaxdagi kichik AESning yordamchi obyektlarini qurishga xalqaro kompaniyalar, xususan, turbinalar uskunalar, generatorlar va quruq gradirnyalarni yetkazib berish uchun jalb qilinishi mumkinligini qayd etdi.
Joriy yilning fevral oyida Azim Axmedxo‘jayev birinchi marta turli xorijiy tuzilmalarni jalb qilgan holda kichik AESni qurish uchun “xalqaro konsorsium” tuzish rejalari haqida ma’lum qildi. Rossiya texnologiyalari bilan bir qatorda Xitoyning yadroviy bo‘lmagan texnologiyalari, shuningdek, Yevropaning dasturiy ta’minoti va apparat komplekslarini qo‘llash rejalashtirilgan.
Aprel oyi o‘rtalarida kichik AES uchun dastlabki ishlab chiqarish binolari qurilishi boshlandi. Jizzaxda qurilayotgan qurilish-montaj bazasi ma’muriy binolar, ishlab chiqarish xonalari, omborlar va yirik yig‘ma sexlari uchun maydonlar bilan ta’minlaydi.
Avvalroq O‘zatom Rosatom hamda CNNC bilan AESning yadroviy bo‘lmagan oroli uchun texnik jihozlarni yetkazib berish bo‘yicha hamkorlik imkoniyatlarini ko‘rib chiqayotgani haqida xabar berilgandi.
