Qonunchilik
30-iyul kuni prezident tomonidan imzolangan qonun bilan O‘zbekistonning Suv kodeksi tasdiqlandi. Hujjat suv xo‘jaligi obyektlari va suv fondi yerlaridan oqilona foydalanish hamda ularni muhofaza qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi.
Suvdan foydalanish umumiy va maxsus foydalanishga bo‘linadi. Suv obyektlaridan doimiy yoki vaqtincha — 3 yildan 49 yilgacha, shuningdek, DXSh asosida foydalanish mumkin.
Bundan tashqari, kodeks bilan suv olish tartibi buzganlik uchun moliyaviy sanksiyalar qo‘llanilishi belgilangan. Bu har 1000 kub metr suv uchun 20 600 so‘mdan 164 800 so‘mgachani tashkil etishi mumkin.
Oliy Majlis Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisida deputatlar oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligi to‘g‘risidagi yangi qonunni rad etdi. Bunga “bolalar uchun tavsiya etilmaydigan” oziq-ovqat mahsulotlarini belgilash, shu jumladan reklamadagi ta’riflar sabab bo‘ldi.
Bundan tashqari, O‘zbekistonda kartellarda ishtirok etganlik uchun jazoni yengillashtirish dasturi joriy etilishi rejalashtirilmoqda. Qayd etilishicha, Raqobat qo‘mitasi Yevropa Ittifoqi, Buyuk Britaniya va Janubiy Koreya tajribasiga tayangan holda dastlabki takliflarni ilgari surdi.
Endi sotuvchilar vaqtida yetkazib berilmagan tovar uchun penya to‘laydi. Uning jami summasi tovar bahosidan yuqori bo‘lmagan hamda majburiyat bajarilmagan qismining 0,5%i miqdorida belgilanadi.
Shuningdek, qonun bilan Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga ichki ishlar organlari xodimi va Milliy gvardiya harbiy xizmatchisining qonuniy talablarini bajarmaslik bilan bog‘liq huquqbuzarliklar uchun jazo choralari kuchaytirilishini nazarda tutuvchi qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritildi.
Iqtisodiyot
O‘zbekistonda iyul oyida deflyatsiya 0,2% ni tashkil etdi. Oziq-ovqat mahsulotlari narxi iyul oyida o‘rtacha 1% ga tushdi. Mevalar va yong‘oqlar 9% dan ko‘proq, sabzavotlar, ildizli mahsulotlar va dukkaklilar esa 4,8% ga arzonlashdi.
Yillik hisobda oziq-ovqat inflyatsiyasi sezilarli darajada tezlashgan: 2024-yil iyulida ushbu ko‘rsatkich 2,9% bo‘lgan bo‘lsa, joriy yilda 6,5% ga yetdi.
Nooziq-ovqat mahsulotlar segmentida inflyatsiya past darajada saqlanmoqda — oylik 0,2%, yillik 7,1%. Xizmatlar sohasi esa inflyatsiyaning asosiy omili bo‘lib qolmoqda — iyul oyida narxlar 0,9% ga, so‘nggi bir yil ichida esa 16,3% ga oshgan.
Olti oyda O‘zbekistonda kuzatilmaydigan iqtisodiyot hajmi 265 trln so‘mdan ortiqni tashkil etdi. Shundan norasmiy iqtisodiyot hajmi 201,28 trln so‘mga (YIMdagi ulushi 24,9%), yashirin iqtisodiyot esa 64,26 trln so‘mga (8%) teng bo‘ldi.
Tarmoqlar tarkibida 75,1% bilan qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligi yetakchilik qilmoqda. Unda keyingi o‘rinlarda qurilish (35,9%) va xizmatlar sohasi (35,2%) turibdi. Shuningdek, sanoat tarkibida kuzatilmaydigan iqtisodiyot hajmi 10,5% ni tashkil etdi.
O‘zbekistonda ish haqi, pensiya va nafaqalar inflyatsiya darajasidan yuqori ko‘tariladi. Bu haqda Iqtisodiyot va moliya vazirligi tomonidan e’lon qilingan 2026−2028 yillarga mo‘ljallangan fiskal strategiyada aytib o‘tilgan. Vazirlik Pensiya jamg‘armasi daromadlarini ta’minlash uchun ijtimoiy soliq bo‘yicha imtiyozlar berishni kuchaytirmoqchi.
Qurilish
Toshkent shahar hokimligi poytaxtda 59 ta noqonuniy obyektda qurilish ishlari to‘xtatilganini ma’lum qildi. Eng ko‘p noqonuniy qurilishlar Yangihayot tumanida aniqlangan. Kuchli uchlikka Mirobod va Mirzo Ulug‘bek tumanlari kirdi.
Ayrim tuman hokimliklari qurilishi to‘xtatilgan obyektlar ro‘yxatini e’lon qildi. Mirzo Ulug‘bek tumanida ishchi guruh vakillari tomonidan quyidagi obyektlarda qurilish ishlari to‘xtatildi:
- Nejin Parranda tomonidan qurilayotgan 4 ta uydan iborat turar joy majmuasi;
- Xabarov Vitaliy Nikolayevichga tegishli 4 ta uy-joy majmuasi;
- Stroy-Golden Grand kompaniyasiga qarashli savdo ofisi;
- Mirzaraimov Boxodir Tohir o‘g‘liga tegishli kottej.
Ortda qolayotgan haftada Toshkent hokimligi poytaxtda faoliyat yuritayotgan qurilish kompaniyalari maqomini tekshirish uchun maxsus sayt ishga tushirilganini ma’lum qildi.
“Sahifaning yaratilishiga poytaxt hokimligi botiga qurilish masalalari bo‘yicha kelib tushayotgan ko‘plab murojaatlar sabab bo‘ldi”, — deyiladi hokimlik xabarida.
Qayd etilishicha, shahar aholisi muayyan quruvchining faoliyati to‘xtatilganligini onlayn tarzda bilib olishlari mumkin bo‘ladi. Qurilish tashkilotlarining holatini ushbu havola orqali tekshirish mumkin.
Bundan tashqari, Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi Samarqand viloyatida o‘zboshimchalik bilan qurilgan ko‘p qavatli uy bilan bog‘liq vaziyatga yana bir bor e’tibor qaratdi. Bundan oldingi haftada ijtimoiy tarmoqlarda 12 qavatli mehmonxona buzilishi keng muhokamalarga sabab bo‘lgandi.
12-qavatli bino Samarqand tumani Jo‘yi soy mahallasida yashovchi Furqat Xalilov tomonidan avval uyining bir qismi joylashgan hududda hech qanday bezaksiz qurilgan. Egasi uni mehmonxona sifatida qurayotganini aytgan.
Obyektni tekshirish davomida bir qator qo‘pol qoidabuzarliklar aniqlandi. Bino tuman hokimligi yoki qurilish bo‘limidan qurilish uchun ruxsatnoma olmasdan, arxitektura-loyihalashtirish topshirig‘isiz (APZ), shuningdek, shaharsozlik kengashida loyihani ko‘rib chiqmasdan qurilgan.
Transport
Toshkent-Samarqand tezyurar temir yo‘li loyihasining texnik-iqtisodiy asoslari yil oxirigacha yakunlanadi. Transport vaziri Ilhom Mahkamovning ma’lum qilishicha, 2026-yil yanvar oyidan tender o‘tkazish uchun hujjatlarni tayyorlash boshlanadi.
Mazkur temir yo‘lning o‘tkazuvchanlik qobiliyati 20% ga oshirilishi qayd etildi. Bu yuklamani kamaytiradi, lekin chipta narxining arzonlashishiga olib kelmaydi. Qurilish ishlari 2026-yilda boshlanadi.
Shuningdek, Nukus-Buxoro yangi temir yo‘lini ishga tushirish va tezyurar poyezdlarning muntazam qatnovini yo‘lga qo‘yish rejalashtirilgan.
Toshkent-Sharqiy aeroporti qurilishi sentabr oyi boshida yakunlanadi. Qayd etilishicha, biznes aviatsiyasining charter reyslarini yangi aeroportga ko‘chirish rejalashtirilmoqda.
Bundan tashqari, 1-avgust kuni Shavkat Mirziyoyevga transport sohasidagi yirik loyihalar bo‘yicha axborot berildi. Unda Toshkent viloyatida yangi xalqaro aeroport qurilishi ma’lum qilindi. Bugungi kunda xususiy sheriklik bo‘yicha xorijiy kompaniyalar takliflari ko‘rib chiqilmoqda.
Toshkent shahriga avia yo‘lovchilar oqimi 2030-yilda 15 mlnga yetishi kutilmoqda. Lekin bunga hozirgi aeroportning quvvati yetmasligi, shahar ichida joylashgani sababli uni kengaytirish imkoni yo‘qligi qayd etildi.
Uzbekistan Airports raisi Javlonbek Umarxo‘jayev Toshkentdagi mavjud aeroport yiliga 11 mln yo‘lovchiga xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga egaligini ta’kidladi. Terminalni 2030-yilgacha kengaytirish hisobiga yo‘lovchilar oqimi 15 mlngacha yetishi mumkin. Biroq, bir vaqtning o‘zida bir nechta uchish-qo‘nish yo‘lagidan foydalanish imkonsiz.
“Tan olish kerakki, iqtisodi o‘sish, sayyohlar oqimining ko‘payishi va xalqaro ishbilarmonlik aloqalarining kengayishi hisobiga hozirgi Toshkent xalqaro aeroporti o‘sib borayotgan yukni ko‘tara olmayapti”, — dedi u.
Umarxo‘jayev keyingi besh yil ichida foydalanishga topshirilishi rejalashtirilayotgan yangi xalqaro aeroport qurilishiga yuqori talab mavjudligini qayd etdi.
Birinchi bosqichda havo porti yiliga 20 mlngacha yo‘lovchiga xizmat ko‘rsatish, 169 ta samolyotni joylashtirish va bir vaqtning o‘zida soatiga 40 dan ortiq uchish-qo‘nishni ta’minlaydi.
Transport vaziri Ilhom Mahkamov yangi aeroport DXSh asosida qurilishi, Toshkent xalqaro aeroportidan 17 km uzoqlikda — poytaxt janubida joylashashishini ma’lum qildi.
Shuningdek, vazir Toshkent-Samarqand pulli avtoyo‘li bo‘yicha tender yakunlanganini ham bildirdi. Uzoq vaqt davom etgan xalqaro tanlov g‘olibi bilan yakuniy muzokaralar olib borilishi hamda qurilishni 2025-yilda boshlash rejalashtirilgan.
Toshkentdan Chorvoqqa yangi avtomobil yo‘li quriladi. Transport vaziri prezidentga ushbu yo‘nalish bo‘yicha yangi yo‘l qurilishi loyihasi taqdim etilganini ma’lum qildi. Bu avtomobil yo‘li qurilishi tanlov asosida amalga oshiriladi. Ilhom Mahkamovning so‘zlariga ko‘ra, loyiha “ilg‘or kompaniyalar bilan” DXSh asosida yo‘lga qo‘yiladi:
Biznes
UzAuto Motors Raqobat qo‘mitasi talabiga binoan avtomobil yetkazib berish bo‘yicha shartnomalarga bir qator o‘zgartirishlar kiritdi. Nazorat qiluvchi organ avtomobil ishlab chiqaruvchining dilerlik korxonalari tomonidan taqdim etilgan shartnomalarda qonun hujjatlariga biroz zid bo‘lgan holatlarni aniqladi. Tahlil natijalariga ko‘ra, kompaniya namunaviy hujjatning 21 ta kichik bandiga o‘zgartirishlar kiritdi.
Yil davomida bir xil UzAuto Motors modeli uchun shartnoma tuzish fakti aniqlanganda yetkazib berish muddatini uzaytirish to‘g‘risidagi band chiqarib tashlandi. Kompaniya bu holatda muddatni 120 kunga uzaytirishi mumkin edi.
Issiqxonalarga qishda gaz uchun 50% oldindan to‘lov qilishga ruxsat beriladi. Shuningdek, issiqxonalar toifasidan qat’i nazar, yer solig‘ini qishloq xo‘jaligi yerlari uchun belgilangan stavka bo‘yicha to‘laydi.
Bundan tashqari, Soliq qo‘mitasi issiqxonalarni gaz bilan ta’minlash bo‘yicha to‘rtta ishchi guruh tuzdi. Bunda issiqxonalar haqida ma’lumot beruvchi elektron platforma yaratilib, unga gaz hisoblagichlaridagi ma’lumotlar integratsiya qilinadi.
Ishchi guruh tomonidan 2,6 mingdan ortiq issiqxonalarning 449,7 mlrd so‘mlik soliq to‘lovlari 2026-yilgacha uzaytirildi. Bundan tashqari, 8,7 ming gektar yerni sanoat toifasidan qishloq xo‘jaligi toifasiga o‘tkazish issiqxonalarga 48,8 mlrd so‘m mablag‘ni tejash imkonini beradi.
2025-yilning yanvar-iyun oylari yakuniga ko‘ra, O‘zbekistondagi banklarning jami foydasi 6,5 trln so‘mdan ortiqni tashkil etdi. Bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan qariyb 18% ko‘pdir.
Spot banklarning birinchi yarim yillikdagi moliyaviy hisobotlarini o‘rganib chiqdi va ularning aksariyati iyul oyiga ijobiy natija bilan o‘tganini aniqladi. Yetakchilikni O‘zmilliybank saqlab qolmoqda, top-3 talikka O‘zsanoatqurilishbank hamda Hamkorbank kirdi. Bu davrni 6 ta moliya tashkiloti zarar bilan yakunlagan.
Foydali
Tashqi ishlar vazirligi o‘zbekistonliklar qaysi davlatlarga vizasiz sayohat qilishlari mumkinligi bo‘yicha ma’lumot berdi.
Hozirda fuqarolar 35 ta davlatga vizasiz kirishlari, 28 tasiga esa borgan vaqtlarida viza olishlari hamda 13 ta mamlakat uchun elektron viza rasmiylashtirishlari mumkin.
Shuningdek, vazirlik hozirda o‘nlab davlatlar bilan fuqarolarning xorijga chiqishini osonlashtirish bo‘yicha muzokaralar davom etayotganini ma’lum qildi.
Talabalar turar joyi uchun arizalar qabuli boshlandi. Xizmatdan Yagona portal orqali bepul foydalanish mumkin. Dastlab imtiyoz va ustuvorlikka ega talabalar yotoqxonaga qabul qilinadi. 1-kurs talabalari uchun esa turar joylar 55−65% gacha ajratiladi.
Nima o‘qiymiz?
Cambridge o‘quv markazi asoschisi o‘zi bilan nimalar olib yuradi?
Jahongir Po‘latov Spot’ga nima sababdan ish stoli yo‘qligi, doimiy ish qurollari hamda ryukzagida nimalar olib yurishi haqida gapirib berdi.
Laziz Gulyamov Pie Republic’dan ketishi, L’Artisan’ning ochilishi hamda qandolatchilik biznesi haqida
Laziz Gulyamov Spot’ga qandolatchilik sohasiga qanday kirib kelgani, muhojirlik davridagi hayoti, shuningdek, Pie Republic va Ecorn kabi qahvaxonalar tarmog‘idagi tajribasi haqida so‘zlab berdi. U shuningdek, L’Artisan shaxsiy brendini qancha sarmoya bilan yo‘lga qo‘ygani, sohadagi asosiy kamchiliklar haqidagi fikrlari bilan bo‘lishdi.
O‘zbekistonda iyul oyida dollarning rasmiy kursi qanday o‘zgardi?
O‘zbek so‘mi ketma-ket uchinchi oy dollarga nisbatan mustahkamlanmoqda. Iyul oyida milliy valyuta kursi 62,4 so‘mga, yil boshidan buyon esa 328 so‘mga qimmatladi.
Xorijdagi o‘zimiznikilar: Germaniyadagi IBM’da ishlayotgan Mirabror Mirzoxidov hikoyasi
U Spot bilan suhbatda nima uchun Germaniyada o‘qish va ishlashni tanlagani, IBM’ga ishga qanday qabul qilingani haqida so‘zlab berdi.
