Ichki bozorda xorijiy valyutaga bo‘lgan umumiy taklif talabdan biroz yuqori bo‘ldi. Bu haqda Markaziy bankning o‘n oy yakunlari bo‘yicha Ichki valyuta bozori sharhida keltirilgan.
2025-yilning yanvar-oktabr oylarida xorijiy valyutaga bo‘lgan talab $48,4 mlrdni tashkil etib, o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 24% ga oshdi. Taklif hajmi esa $41,2 mlrdga (Markaziy bank operatsiyalarini hisobga olmaganda) yetib, o‘sish 26% bo‘ldi.
Dastlabki 10 oyda yuridik shaxslar tomonidan chet el valyutasiga bo‘lgan talab o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 24% ga o‘sgan bo‘lsa, ular tomonidan valyuta taklifi 38% ga oshdi.
Xo‘jalik yurituvchilarning eksport tushumlari hisobiga shakllanadigan valyuta taklifi 18% ga oshib, $14,5 mlrdni tashkil etdi. Mazkur eksport tushumlarining $8,1 mlrdi yoki 56%i ichki bozorda sotildi. Bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 23% ga yoki $6,6 mlrdga ko‘pdir.
Shuningdek, ichki bozorga $7,3 mlrdlik valyuta mablag‘lari banklar tomonidan xorijiy kreditlar hisobidan sotildi, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 62% yoki $2,8 mlrdga ko‘p.
Yanvar-oktabr oylarida importni moliyalashtirish manbalari tarkibida ichki valyuta bozorida sotib olingan mablag‘lar ulushi 64,8% ni (2024 yilda — 65%), xorijiy valyutadagi o‘z mablag‘lari hisobiga importni moliyalashtirish ulushi 23,7%ni tashkil etdi (23%).
Sotib olingan xorijiy valyuta quyidagi maqsadlar uchun xarid qilingan:
- 51%i — ishlab chiqarish uchun asbob-uskunalar, tovarlar va xomashyo importi;
- 27%i — xorijiy valyutadagi kreditlarni so‘ndirish;
- 17%i — xalq iste’moli tovarlari va dori-darmon mahsulotlari importi;
- 2%i — xorijiy investorlar daromadlarining repatriatsiyasi;
- qolgan 3%i — boshqa maqsadlarda.
Markaziy bank jismoniy shaxslar tomonidan banklar bilan amalga oshirilgan operatsiyalarning ijobiy saldosi ichki bozorda qo‘shimcha taklif manbai bo‘lib xizmat qilayotganini qayd etdi.
Bu davrda aholi tomonidan banklarga $17,4 mlrd sotilib, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 1,3 barobarga ($13,2 mlrd) oshdi. O‘z navbatida, ular tomonidan $9,6 mlrd sotib olindi va ko‘rsatkich 24% ga ($7,7 mlrd) o‘sdi.
Umuman, jismoniy shaxslar tomonidan xorijiy valyuta taklifi hajmi talab hajmidan $7,8 mlrdga ortiq bo‘ldi. Bu esa 2024-yilning mos davriga nisbatan 1,4 barobar ko‘pdir.
Aholining banklarga valyuta sotuvining asosiy manbai xalqaro pul o‘tkazmalari orqali mamlakatga $15,8 mlrd miqdorida valyuta mablag‘lari kelib tushgani bo‘ldi. Xalqaro pul o‘tkazmalari orqali mamlakatdan $2,2 mlrd olib chiqilgan.
Avvalroq dollar kursi so‘mga nisbatan 51 so‘m 43 tiyinga pasayib, 11 936,89 so‘mni tashkil etgani haqida xabar berilgandi.
