Markaziy bank so‘m mustahkamlanishining ijobiy ta’sirlarini ma’lum qildi. Bu haqda 27-noyabr kuni Markaziy bank raisi o‘rinbosari Nodirbek Achilov qayd etdi, deya xabar berdi Spot muxbiri.
Yil boshidan buyon milliy valyuta dollarga nisbatan 7% dan ortiqqa mustahkamlandi. Bir kun avval rasmiy kurs 2023-yil yozidan beri birinchi marta 11 900 so‘mdan pastga tushdi.
Achilovning ta’kidlashicha, dollar kursining tushishi import tovarlari inflyatsiyasining pasayishiga olib keldi. Oktabr oyida sanoat mahsulotlari narxlarining o‘sishi 5,8% gacha sekinlashdi, biroq xizmatlar sohasida o‘sish tendensiyasi kuzatilmoqda.
So‘mning mustahkamlanishi almashuv kursi o‘zgarishiga nisbatan inflyatsion kutilmalarni ikki baravardan ko‘proqqa pasaytirishga imkon berdi — 2024-yil noyabr oyidagi 51% dan o‘tgan oyda 22% gacha. Shu bilan birga, milliy valyutaga bo‘lgan ishonch ortib bormoqda, bu esa so‘mdagi pul massasining 2024-yildagi 220,1 trln so‘mdan oktabr oyida 282,3 trln so‘mgacha oshishiga olib keladi (o‘sish — 28,1%).
Kreditlar va omonatlarning dedollarizatsiyasi ham kuzatilmoqda. Masalan, joriy yilning 10 oyida xorijiy valyutadagi kreditlar ulushi o‘tgan yilgi 41% dan 38% ga, depozitlar esa 26% dan 23% ga kamaygan. 2021-yildan beri qarzlarning dedollarizatsiya darajasi 10 foiz bandni, omonatlarniki esa 16 foiz bandni tashkil etdi.
Bundan tashqari, milliy valyutaning mustahkamlanishi tufayli tashqi qarzga xizmat ko‘rsatish xarajatlari kamaydi. Davlat xarajatlarni 4,7% ga, biznes esa taxminan 5% ga qisqartirdi.
Oktabr oyida Markaziy bank raisi Timur Ishmetov so‘mning mustahkamlanishi hisobiga davlat tashqi qarziga xizmat ko‘rsatish xarajatlari 1,3 trln so‘mga, korporativ qarzlar bo‘yicha esa 3,6 trln so‘mga qisqarganini ma’lum qilgandi. Iqtisodiyotning umumiy hajmi 4,9 trln so‘mni tashkil etdi.
Avvalroq joriy yilning o‘n oyida aholi banklarga sotib olganidan $7,8 mlrdga ko‘proq valyuta sotgani haqida xabar berilgandi.
