Biznes vakillari Shavkat Mirziyoyevdan O‘zbekistonda shirin alkogolsiz ichimliklarga qo‘yilgan aksiz solig‘ini bekor qilishni so‘rashdi. 20-avgust kuni prezidentning tadbirkorlar bilan o‘tkaziladigan har yilgi ochiq muloqotida Alkogolsiz ichimliklar va sharbatlar ishlab chiqaruvchilar uyushmasi (UzBev) ijrochi direktori Alfiya Musina shunday iltimos bilan murojaat qildi.
Uning aytishicha, UzBev a’zolari orasida (jami 9 ta) O‘zbekistonning eng yirik soliq to‘lovchilari o‘ntaligiga kiruvchi ikkita transmilliy kompaniya (Coca Cola va Pepsi) bor. 2024-yilda ichimlik ishlab chiqaruvchilarning umumiy sarmoyalari hajmi $160 mlnni tashkil etgan.
“Raqamli markirovka 2024-yilda joriy etildi. Bundan tashqari, hukumat shakar tarkibli ichimliklar uchun aksiz solig‘ini ham kiritdi. O‘tgan yil biz uchun salbiy ko‘rsatkichli yil bo‘ldi. Undan oldin biz juda yaxshi o‘sish sur’atlariga ega edik va ishlab chiqarish hajmimiz yetarlicha yuqori edi — koviddan keyingi davrga qaramay, har yili 15−20% ga o‘sib borardi”, — dedi Alfiya Musina.
Biroq O‘zbekiston 24 telekanalida uning chiqishi davomi ko‘rsatilmagan. Spot’ga ma’lum bo‘lishicha, Alfiya Musina prezidentdan tarkibida shakar bo‘lgan alkogolsiz ichimliklarga aksiz solig‘ini bekor qilishni so‘ragan.
May oyida qadoqlangan suv va salqin ichimliklar uchun majburiy agregatsiyani joriy etish muddati 2026-yil 1-aprelga ko‘chirildi. Suv va ichimliklar uchun elektron hisobvaraq-fakturalarga raqamli markirovkalash kodlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni biriktirish talabi ham shu sanaga ko‘chiriladi.
Shirin ichimliklarga aksiz
2024-yil aprel oyidan boshlab tarkibida shakar bo‘lgan gazlangan ichimliklar uchun 1 litr uchun 500 so‘m, energetiklar uchun 1 litr uchun 2000 so‘m miqdorida aksiz solig‘i undiriladi.
2023-yil noyabr oyida Alkogolsiz ichimliklar va sharbatlar ishlab chiqaruvchilar uyushmasi rahbari Alfiya Musina Spot uchun kolonkasida gazlangan ichimliklar va energetikaga aksiz solig‘i nimalarga olib kelishi mumkinligini aytib o‘tgan edi.
Joriy yildan boshlab aksiz solig‘i tarkibida shakar bo‘lgan barcha alkogolsiz ichimliklarga, shu jumladan sharbatlar, morslar, limonadlar, kvasga joriy etildi. Shakar o‘rnini bosuvchi (shirinlashtiruvchi) qo‘llaniladigan ichimliklar uchun soliq stavkasi litri uchun 300 so‘mgacha pasaytirildi.
Spot muxbirining nima uchun tarkibida shakar bo‘lgan barcha mahsulotlar emas, balki faqat shirin ichimliklar aksiz solig‘iga tortilishi haqidagi savoliga iqtisodiyot va moliya vaziri o‘rinbosari Ahadbek Haydarov gazli ichimliklar va energetika iste’molchilar uchun katta qulayliklarga ega ekanligini ta’kidladi.
Kelgusida Iqtisodiyot va moliya vazirligi aksiz solig‘i stavkalarini mahsulotda ishlatiladigan shakar miqdoriga qarab tabaqalashtirishni rejalashtirmoqda. Vazir o‘rinbosari 2026-yilda barcha shirin ichimliklar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan axborot tizimini yaratish mumkinligini aytdi.
2023-yilda Spot Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Sog‘liqni saqlash vazirligi va biznesning shirin ichimliklarga aksiz solig‘ini joriy etish bo‘yicha pozitsiyalarini keltirgan edi.
Avvalroq Spot prezident yana 7 nafar tadbirkorni mukofotlagani haqida yozgandi.
Jumladan, UzBev raisi Alfiya Musina, BI Group xoldingi direktorlar kengashi raisi Aydin Raximbayev hamda Lider Kabel Group rahbari Yusufbek Zoitbekovlar taqdirlandi.
